Een neurodiverse maatschappij 3: werk

Iemand aan het lassen

Eerder hebben we laten zien waarom de maatschappij echt neurodivers zou moeten zijn (https://www.sylviastuurman.nl/blog/2024/04/een-neurodiverse-maatschappij-1-waarom/), en hebben we een analyse gegeven van de stand van zaken nu (https://www.sylviastuurman.nl/blog/2024/05/een-neurodiverse-maatschappij-2-de-huidige-maatschappij).

Nu gaan we over naar hoe dat er dan uit zou gaan zien. Daarbij blijven we niet realistisch. We stappen als het ware helemaal uit deze maatschappij, en bedenken hoe het er uit zou kunnen zien. Voor sommigen kan het daarom heel extreem lijken. Zie het als een gedachte-experiment!

(meer…)

Een neurodiverse maatschappij 2: De huidige maatschappij

Mensen in vergadering, met een bord met sticky notes

De maatschappij is niet ingericht op autisme. Dat is wel duidelijk.

Maar hoe zou een echt neurodiverse, of op z’n minst autisme-inclusieve maatschappij, er uit zien, een maatschappij die wel is ingericht voor autisme? Ik ben daar nieuwsgierig naar, en wil in uitzoeken hoe zo’n maatschappij in elkaar zou moeten zitten, aan welke voorwaarden voldaan zou moeten zijn.

In dit deel wil ik kijken wat er op dit moment dwars zit: waarom is de maatschappij zoals die nu is, autisme-onvriendelijk, of, in het algemeen, niet neurodivers? Hoe zit onze maatschappij eigenlijk in elkaar?

Wie eerst wil lezen waarom een neurodiverse maatschappij nodig is: kijk hier: https://www.sylviastuurman.nl/blog/2024/04/een-neurodiverse-maatschappij-1-waarom/.

(meer…)

Een neurodiverse maatschappij 1 Waarom?

drie hoofden met verschillende soorten hersenen

Neurodiversiteit betekent dat je erkent dat niet alle breinen op dezelfde manier werken, en dat, tegelijkertijd, al die breinen behoren bij de mensheid. Neurodiversiteit houdt dus in dat er allerlei variaties zijn binnen Homo sapiens, net zoals er mensen zijn met verschillende oogkleuren.

En net zoals niemand vindt dat we allemaal één bepaalde oogkleur horen te hebben, en dat andere kleuren een afwijking zijn, zouden we moeten erkennen dat er niet één type hersenen is dat we ‘normaal’ noemen, terwijl we anders werkende hersenen een afwijking noemen.

(meer…)

Theo Bakker over studeren en autisme in het hoger onderwijs

Theo Bakker is gepromoveerd op onderzoek rond het studiesucces van autistische studenten in het hoger onderwijs. Hij heeft naar aanleiding daarvan twee interviews gegeven.

Eén interview met de NRC: https://www.nrc.nl/nieuws/2022/06/08/studenten-met-autisme-zijn-de-kanaries-in-de-kolenmijn-a4132802. Laat je niet afschrikken door de term ‘met autisme’.

Het andere interview heeft de vorm van een podcast: Wat maakt studeren met autisme ‘anders’?

Beide interviews zijn erg de moeite waard als je autistisch bent en studeert, of er over denkt te gaan studeren. Je leert er uit dat je je studie waarschijnlijk veel serieuzer neemt dan anderen, bijvoorbeeld. Dat anderen, als ze het gevoel hebben niet voldoende te weten voor een tentamen, gewoon gaan en wel zien (en het dan toch soms halen), waar jij misschien thuis zult blijven.

Zijn proefschrift is online te bekijken.

Autisme en tijd

Er staat niets over tijd bij de officiële kenmerken van autisme. Toch hoort het echt bij autisme: problemen met tijd.

Kloktijd

Stel dat je een afspraak in je agenda hebt staan om 14.30, dan staat de hele dag in het teken van die afspraak. Minstens 100 maal bereken je opnieuw of je voldoende tijd hebt ingeruimd voor de reis naar je afspraak toe, of je geen vergissing hebt gemaakt. En steeds opnieuw vraag je je af of je lijstje met wat je mee wilt nemen (op papier of in je hoofd) wel volledig is.

(meer…)

Autisme en maatschappij

man zit uin kruiwagen

Soms krijg ik bij de GGZ het beeld van mensen die heel druk bezig zijn met het redden van met olie besmeurde vogels, terwijl achter hen olietankers varen die allemaal lek zijn. Depressies, angststoornissen, burn-outs, je kunt dat allemaal niet los zien van de manier waarop we de maatschappij hebben ingericht. In plaats van je te richten op kwetsbaarheden van individuen en je best te doen hen weerbaarder te maken, zou je ook moeten aangeven welke aspecten van de maatschappij ziekmakend zijn. Gelukkig zijn er steeds meer psychiaters die dat doen.

(meer…)

Autisme en intensieve menshouderij

flatgebouw

Veel mensen proberen de toename aan diagnoses autisme en ADHD te duiden. Zo ook de psychiater David Con, die de toename in het Parool wijt aan het gebruik van taal. In onze taal zouden we gedrag en ervaring al snel als afwijking beschouwen, en daardoor worden er zoveel labels uitgedeeld.

Ik denk dat het niet zo eenvoudig ligt. Die taal, waarin iemand die veel beweegt druk wordt genoemd, en iemand die niet gemakkelijk met anderen praat verlegen, ontstaat niet zo maar vanzelf. Die taal gebruiken we omdat we de maatschappij steeds meer zo hebben ingericht dat mensen als vanzelfsprekend aan een bepaalde norm moeten voldoen. Dat is het probleem. De taal is alleen een symptoom.

(meer…)

Knopen van de diagnose ASS ontwarren

Begrijpen wie je bent is waarschijnlijk een behoefte van iedereen, maar als je autistisch bent heb je er een nog veel grotere behoefte aan. Een diagnose werkt dan als een tweesnijdend zwaard. Aan de ene kant geeft het je houvast: “Oh, het is dus normaal dat ik me niet normaal voel”, “Oh, dat ik zo snel moe word van geluiden komt dus door mijn autisme”. Aan de andere kant ben je opeens officieel “niet normaal”.

Daar komt nog bij dat een diagnose ASS alleen iets zegt over wat er aan je waar te nemen valt. Het zegt niet iets over hoe je in elkaar zit. Er zijn allerlei theorieën over wat autisme precies is, maar er is geen eensluidend antwoord op die vraag.

Het probleem is dat je, als je autistisch bent, een veel minder scherp beeld hebt van wie je bent dan anderen. Dat is logisch te verklaren: je ziet details beter dan de grote lijnen. Wanneer je naar jezelf kijkt, in de loop der tijd, zie je dus steeds verschillende personen. Het wordt geen geheel. Je hebt dus grote behoefte om jezelf op een intellectuele manier te begrijpen.  Die behoefte neemt alleen maar toe wanneer je de diagnose ASS krijgt.

Voor mij heeft dit tot een soort filosofische worsteling geleid. Ik kon niet rusten voor ik er uit was. Ik moest van alles uit de knoop zien te krijgen.

(meer…)

De mens is een sociaal dier (en hoe zit het dan met autisme?)

De meiden wordt gehaald

Over altruïsme, sociaal gevoel bij mensen, en dan vooral de biologische kant daarvan bestaan zoveel misverstanden dat ik hier in sneltreinvaart wil uitleggen hoe dat in elkaar zit. En dan neem ik natuurlijk meteen het misverstand mee dat wie autistisch is niet sociaal zou zijn.

De mens is een sociaal dier. Dat lijkt een open deur, maar er zijn nogal wat mensen die tegen die mededeling in opstand komen. Fundamentalistisch gelovigen bijvoorbeeld, die het een gruwel vinden om de mens een van de vele diersoorten te noemen. Of mensen die vinden dat een maatschappij alleen maar met keiharde controle kan worden ingericht, omdat mensen elkaar het licht in de ogen niet gunnen.

Maar de mens is een sociaal dier, en daar moet je met de inrichting van de maatschappij rekening mee houden.

(meer…)

Autisme: wat is het? de maatschappij, vaccinaties, aangeboren, …?

Lange tijd geloofden mensen dat autisme het gevolg was van zogenaamde ijskastmoeders . Tegenwoordig geloven sommige mensen dat kinderen autisme kunnen `krijgen’ van vaccinaties. Veel mensen hebben ook het gevoel dat autisme zo aan het toenemen is dat het wel moet liggen aan “het milieu”, of voeding  of zo. Hoe zit dat?

Het is lastig dat autisme zo’n vaag begrip is. De diagnose wordt gesteld volgens de DSM, de  Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, die een aantal eigenschappen (symptomen) opsomt, waarvan iemand er een aantal van moet vertonen vanaf de vroege kindheid. Dat is zo ongeveer de definitie. Gelukkig zijn er ook ideeën over hoe die eigenschappen tot stand komen, die meer zeggen over wat autisme nou eigenlijk is.

(meer…)